Witamina A – kluczowy składnik zdrowia i jego funkcje w diecie

Witamina A, choć często niedoceniana, odgrywa niezwykle istotną rolę w naszym organizmie, wpływając na zdrowie na wielu płaszczyznach. To nie tylko kluczowy składnik wspierający układ odpornościowy, ale także silny antyoksydant, który chroni komórki przed uszkodzeniami. Jej znaczenie dla prawidłowego widzenia oraz zdrowia skóry i włosów sprawia, że warto zwrócić uwagę na źródła tej witaminy w codziennej diecie. Zrozumienie jej funkcji fizjologicznych, zapotrzebowania oraz skutków zarówno niedoboru, jak i nadmiaru, może mieć kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia, zwłaszcza w kontekście kobiet w ciąży, dla których witamina A jest niezbędna w rozwoju płodu. Jak zatem dbać o odpowiedni poziom tej ważnej substancji w organizmie?

Witamina A – kluczowy składnik odżywczy

Witamina A to kluczowy składnik odżywczy, niezbędny dla naszego zdrowia. Wzmacnia system immunologiczny, poprawia kondycję skóry i odgrywa istotną rolę w prawidłowym widzeniu. Dodatkowo, działając jako silny antyoksydant, chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.

Jakie są funkcje fizjologiczne witaminy A?

Witamina A to prawdziwy skarb dla zdrowia. Wpływa na produkcję hormonów steroidowych, takich jak kortyzol i aldosteron, a także hormonów płciowych. Piękna skóra, włosy i paznokcie? To również jej zasługa, bo witamina A stymuluje ich wzrost i regenerację. Zapewnia dobry wzrok, szczególnie w nocy. Wzmacniając komórki nabłonkowe i błony śluzowe, chroni nas przed infekcjami i wspiera odporność. Dodatkowo dba o prawidłowy rozwój kości i zębów. Zadbaj więc o odpowiednią podaż witaminy A w codziennym jadłospisie.

Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę A?

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A:

• mężczyźni: 900 mcg,
• kobiety: 700 mcg,
• kobiety w ciąży: ok. 750 mcg,
• kobiety karmiące piersią: 1200-1300 mcg.

Uwaga: Nadmierne spożycie witaminy A (powyżej 15 000 mcg retinolu) może być szkodliwe dla zdrowia.

Jakie są źródła witaminy A w diecie?

Witamina A występuje w dwóch postaciach: retinoidów i karotenoidów. Retinoidy to forma gotowa do użycia przez organizm, obecna w produktach zwierzęcych, takich jak:

• wątroba (wołowa, drobiowa, wieprzowa),
• tran,
• jaja,
• sery dojrzewające,
• masło,
• tłuste ryby morskie (np. łosoś, makrela).

Karotenoidy, z beta-karotenem na czele, to prowitamina A, którą organizm przekształca w aktywną witaminę. Znajdziemy je w produktach roślinnych:

• marchew,
• dynia,
• bataty,
• zielone liście (szpinak, jarmuż, brokuły),
• pomidory,
• morele,
• brzoskwinie,
• mango.

Tłuszcze w diecie wspomagają wchłanianie witaminy A.

Jakie są objawy niedoboru witaminy A?

Niedobór witaminy A manifestuje się różnorodnymi objawami. Pojawia się kurza ślepota, czyli pogorszenie widzenia o zmierzchu, a także suchość oczu i skóry. Włosy i paznokcie stają się łamliwe, spada odporność, a wzrost jest zahamowany. Do innych objawów niedoboru witaminy A należą:

• utrata apetytu,
• trądzik,
• problemy z płodnością.

W skrajnych przypadkach może rozwinąć się kseroftalmia – schorzenie objawiające się nadmiernym rogowaceniem naskórka i suchością oka.

Jakie są skutki nadmiaru witaminy A?

Hiperwitaminoza A, czyli nadmiar witaminy A, niesie ze sobą szereg poważnych konsekwencji. Objawami zatrucia są: bóle głowy, nudności i wymioty, którym towarzyszą drażliwość, osłabienie i powiększenie wątroby. Pojawiają się również zaburzenia widzenia, sucha i pękająca skóra oraz wypadanie włosów. Dodatkowo, można odczuwać bóle kości i stawów. Już dawka 15 000 mcg retinolu dziennie jest toksyczna. Należy pamiętać, że nawet beta-karoten, spożywany w nadmiarze przez dłuższy czas, może prowadzić do karotenodermii, czyli zażółcenia skóry.

Jak witamina A wpływa na zdrowie kobiet w ciąży?

Witamina A odgrywa istotną rolę w zdrowiu kobiet w ciąży. Wspiera prawidłowy rozwój płodu, szczególnie wzroku, kości i układu odpornościowego. Choć dzienna dawka wynosi około 750 µg, nadmiar, zwłaszcza z suplementów, może być szkodliwy dla dziecka. Bezpieczniejszym rozwiązaniem jest sięganie po naturalne źródła witaminy A.

• marchew,
• dynia,
• szpinak,
• morele.

Dostarczają one witaminę A w przyswajalnej i bezpiecznej postaci. Regularne spożycie tych produktów korzystnie wpłynie na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka. Kluczem jest umiar i zrównoważona dieta, która stanowi fundament dobrego samopoczucia w ciąży. Indywidualne zalecenia dietetyczne warto skonsultować z lekarzem lub dietetykiem.

Informacje do artykułu zaczerpnięto z publikacji na Witamina A: Kluczowe funkcje, źródła i zastosowanie w kosmetykach.