Choroba cholera: objawy, leczenie i profilaktyka zakażeń

Cholera, jedna z najgroźniejszych chorób zakaźnych, jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w miejscach o niskim standardzie sanitarnym. Wywoływana przez bakterie cholery, ta ostra choroba przewodu pokarmowego może prowadzić do gwałtownego odwodnienia i śmierci, jeśli nie zostanie szybko rozpoznana i leczona. W ciągu ostatnich lat na całym świecie odnotowano miliony przypadków, a epidemie w regionach dotkniętych kryzysami humanitarnymi czy naturalnymi katastrofami tylko potęgują ten problem. Jakie są przyczyny jej rozprzestrzeniania się, jakie objawy powinny nas zaniepokoić, a także jak skutecznie zapobiegać tej chorobie? Te pytania stają się kluczowe w obliczu globalnych wyzwań zdrowotnych, które wymagają naszej uwagi i działania.

Choroba cholera – ostra choroba zakaźna przewodu pokarmowego

Cholera to niezwykle groźna i silnie zakaźna choroba, wywoływana przez specyficzne bakterie, która atakuje przede wszystkim układ pokarmowy.

Schorzenie to potrafi szerzyć się błyskawicznie, często przyjmując postać epidemii i stanowiąc poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego na świecie. Infekcja zazwyczaj rozwija się po spożyciu wody lub żywności zanieczyszczonej bakteriami.

Nieleczona cholera stanowi śmiertelne zagrożenie – potrafi doprowadzić do zgonu nawet w ciągu kilku godzin od pojawienia się pierwszych symptomów. Szczególnie niebezpieczna okazuje się w rejonach, gdzie dostęp do czystej wody i podstawowej higieny jest ograniczony.

Czynniki etiologiczne i drogi szerzenia cholery

Cholera to poważna choroba, wywołana przez specyficzną bakterię, znaną jako *Vibrio cholerae*.

Zakażenie przenosi się głównie drogą fekalno-oralną, co oznacza, że do infekcji dochodzi najczęściej poprzez spożycie czegoś skażonego. Główne drogi przenoszenia bakterii to spożycie skażonej wody lub żywności, zanieczyszczonej kałem osób zakażonych. Szczególnie niebezpieczne jest zanieczyszczenie wody ludzkimi fekaliami – stanowi to główny czynnik rozprzestrzeniania się cholery.

Ryzyko szybkiego rozprzestrzeniania się cholery znacząco wzrasta w miejscach, gdzie brakuje podstawowej higieny i panują złe warunki sanitarne. Na przykład, brak dostępu do czystych toalet sprzyja szerzeniu się choroby.

Jakie są objawy cholery i jak je rozpoznać?

Cholera objawia się przede wszystkim gwałtowną, wodnistą biegunką. Stolce, przypominające popłuczyny ryżowe, są pozbawione śluzu czy krwi, a cechuje je specyficzny, mdły zapach. Co istotne, oddawaniu ich nie towarzyszy uczucie parcia.

Często pojawiają się również wymioty i bolesne skurcze brzucha.

Pierwsze symptomy choroby widoczne są zazwyczaj po 2-3 dniach od zakażenia, choć czasem mogą wystąpić znacznie szybciej – już po kilku godzinach – lub nieco później, bo dopiero po pięciu dniach.

Schorzenie to prowadzi do bardzo szybkiego odwodnienia organizmu, co stanowi najgroźniejszy skutek infekcji. Jego oznaki stają się szybko widoczne: skóra marszczy się, a rysy twarzy wyostrzają.

Warto zaznaczyć, że przy cholerze zazwyczaj nie występuje gorączka. Silne odwodnienie to stan bezpośredniego zagrożenia życia, szczególnie niebezpieczny dla dzieci i osób starszych, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka.

Jak wygląda diagnostyka cholery?

Aby postawić diagnozę cholery, lekarze biorą pod uwagę zarówno objawy pacjenta, jak i wyniki badań laboratoryjnych.

Silne podejrzenie tej choroby pojawia się zwłaszcza przy nagłej, bardzo obfitej i wodnistej biegunce, która przypomina „wodę po ryżu”.

Podejrzenie jest szczególnie silne w przypadku:

• osób mieszkających na obszarach, gdzie cholera występuje endemicznie,
• tych, którzy niedawno podróżowali do takich rejonów,
• gdy podejrzewa się spożycie zanieczyszczonej żywności, np. surowych owoców morza.

Kluczowe dla ostatecznego potwierdzenia jest wykrycie bakterii wywołującej cholerę (Vibrio cholerae) w próbce kału pacjenta. Pozytywny wynik badania laboratoryjnego przesądza o diagnozie.

Wczesne rozpoznanie choroby jest niezwykle istotne, ponieważ pozwala niezwłocznie rozpocząć odpowiednie leczenie, co znacząco wpływa na rokowania pacjenta.

Jakie są metody leczenia cholery i nawadniania?

Nawadnianie to podstawa leczenia cholery. Zwykle rozpoczyna się od doustnego podawania dużej ilości płynów, by uzupełnić utraconą wodę i sole mineralne. Jednak przy znacznym odwodnieniu kluczowe staje się szybkie działanie, często za pomocą wlewów dożylnych.

W cięższych przypadkach, obok intensywnego nawadniania, stosuje się również antybiotyki, np. doksycyklinę. Co więcej, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje specyficzne roztwory nawadniające. Są to gotowe mieszanki, których skład obejmuje kluczowe elektrolity i cukry, takie jak:

• chlorek sodu (sól),
• cytrynian sodu,
• chlorek potasu,
• glukoza.

Jakie są powikłania cholery i czynniki ryzyka?

Nieleczona cholera może szybko prowadzić do groźnych powikłań, takich jak kwasica metaboliczna i poważne zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej, co ostatecznie bywa śmiertelne.

Główne czynniki zwiększające ryzyko zachorowania są ściśle związane z warunkami życia:

• brakiem higieny,
• trudną sytuacją sanitarną i epidemiologiczną,
• ciepłym klimatem.

Na cholerę szczególnie narażone są osoby:

• z osłabioną odpornością,
• niedożywione,
• chorujące na AIDS,
• podróżujące do krajów tropikalnych.

Jak zapobiegać i stosować profilaktykę cholery?

Aby skutecznie ustrzec się przed cholerą, kluczowe jest przestrzeganie zasad higieny i dbanie o czystość źródeł wody.

• regularne mycie rąk, zwłaszcza przed posiłkami i po skorzystaniu z toalety, co jest podstawą,
• spożywanie tylko bezpiecznych produktów,
• picie przegotowanej lub dezynfekowanej wody,
• upewnienie się, że owoce morza są odpowiednio ugotowane.

Takie proste kroki znacząco obniżają ryzyko zakażenia.

Dodatkowym wsparciem, szczególnie dla osób podróżujących do regionów, gdzie cholera jest powszechna, może być szczepionka.

Na szerszym poziomie, niezwykle ważna jest ochrona miejskich ujęć wody i zapewnienie ich czystości – to fundament profilaktyki.

• stosowanie pięciodniowej kwarantanny w przypadku kontaktu z osobą chorą,
• izolacja osób zdiagnozowanych,
• stosowanie środków ochrony przez personel medyczny i opiekunów,
• dokładna dezynfekcja otoczenia chorego.

Epidemie cholery na świecie

Cholera pozostaje poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego na całym świecie, występując w wielu krajach.

Według alarmujących danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), każdego roku dotyka od 1,3 do 4 milionów osób, zbierając niestety tragiczne żniwo w postaci 21 tysięcy do 143 tysięcy zgonów.

Schorzenie to szerzy się przede wszystkim w miejscach o ograniczonym dostępie do czystej wody i podstawowych warunków sanitarnych, co czyni je typowym problemem regionów o niskim standardzie higieny.

Skalę zagrożenia dobitnie pokazały ostatnie lata, przynosząc głośne epidemie, takie jak ta na Haiti w 2010 roku, gdzie zachorowało ponad 770 tysięcy osób. Równie dramatyczna sytuacja miała miejsce w Jemenie, gdzie odnotowano setki tysięcy przypadków i tysiące zgonów.

Choroba ta, dobrze czująca się w ciepłym klimacie, często nawiedza regiony tropikalne. Wiele państw, zwłaszcza w Afryce Subsaharyjskiej, regularnie zgłasza jej przypadki WHO, co podkreśla jej endemiczny charakter w tych obszarach.

Źródłem danych do publikacji była witryna choroba cholera.